Embriyo Donasyonu

Bir sperm ile yumurtanın birleşmesiyle birlikte hamilelik serüveni başlayacaktır. Sperm veya yumurtanın üretilmemesi halinde ise çocuk sahibi olmak mümkün olmayacaktır. Özellikle kendi üreme hücreleri ile ebeveyn olamayan, ileri yaş nedeniyle kaliteli embriyolar oluşturamayan veya genetik hastalarını bebeklerine aktarmak istemeyen çiftler için embriyo donasyonu prosedürü geliştirmiştir. Embriyo bağışı, bazı kısırlık problemlerin çözümü için en uygun yöntemdir.

Embriyo donasyonu nedir?

Embriyo donasyonu, bir çiftin sperm ve yumurtasıyla üretilen fakat kullanılmayan kaliteli embriyoların başka bir bireye aktarılmasıyla gerçekleşen yardımcı üreme tekniğidir. Transfer edilen embriyolar, tüp bebek tedavisi gören ve daha fazla bebek sahibi olmak istemeyen çiftlerden elde edilir. Embriyo donasyonu, hem sperm hem de yumurta hücresinin hamilelik için yeterli olmadığı durumlarda kullanılır.
Tüp bebek döngülerinde genellikle fazla miktarda embriyo oluşturulur ve tedavinin başarısız olması göz önünde bulundurularak dondurma yöntemiyle saklanabilir. Ancak, ailesini tamamlamış çiftler için embriyolar çözünerek yok edilebilir veya başka birilerine hamilelik potansiyeli kazandırmak için bağışlanabilir.

Embriyo donasyonu kimlere uygulanır?

Embriyo donasyonu geliştirilmeden önce, bazı bireyler için ebeveyn olmanın tek yolu evlat edinme prosedürüydü. Embriyo donasyonu da evlat edinmenin bir başka yöntemi olarak kabul edilse de, kısırlık probleminden mustarip olan kadına hamilelik ve doğum süreci deneyimi kazandırılabilmektedir.
Embriyo donasyonu;

• Uzun süreli infertilite sorunları olan,
• Tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları bulunan,
• Genetik hastalıklarının bebeğe aktarılmasını istemeyen,
• Hamileliği oluşturabilmek için iyi kalitede embriyo üretemeyen,
• Hamileliği sürdürebilen ve doğum yapmaya engeli bulunmayan kadınlar için uygulanabilir.

Embriyo donasyonu türleri nelerdir?

Embriyo donasyonu prosedürüne başlamadan önce verilmesi gereken ilk karar, alıcı ile bağışçı arasında herhangi bir iletişimin mevcut olup olmayacağıdır. Embriyo donasyonunun türü bu tercihe göre belirlenir.

• Anonim:

Bu donasyon türünde bağışçı ve alıcı çiftin kimlik bilgileri tamamen gizli tutulmaktadır. Taraflar arasındaki anlaşmaya bağlı olarak, kimlik bilgileri öğrenilmeden tıbbi kayıtlara erişilebilir.

• Bilinen donasyon:

Bilinen donasyon yönteminde embriyo donörleri alıcı tarafından seçilir. Hem bağışçılar hem de alıcılar için daha fazla katılım gerektirir ve taraflar birbirlerini açıkça tanımaktadır. Bu seçenek, alıcıların seçimine dahil olmak ve aynı zamanda alıcı aile ile potansiyel bir ilişki kurmak isteyen donörler için idealdir.

• Yarı açık donasyon:

Donörler alıcılar için kriterleri belirleyebilir, eşleştirme yapabilir ancak ve anonim kalmaya devam etmektedir. Daha detaylı veya spesifik kriterler belirlemek isteyen embriyo donörleri için uygundur.

Embriyo donasyonu nasıl yapılır?

• Danışma: Embriyo donasyonu ile ebeveyn olmak isteyen çiftlerin veya bireylerin öncelikle uzman doktorla detaylı bir görüşme yapması gerekir. Hastanın tıbbi geçmişi gözden geçirilir ve donör embriyo programı için uygun olup olunmadığı belirlenir. Sürecin hangi aşamalardan oluştuğu, prosedürün maliyeti, hastanın beklentileri ve tercihlerinin detaylı olarak anlaşılabilmesi için birkaç randevu gerekebilir.
• Tarama: Alıcının fiziksel ve psikolojik bir taramadan geçmesi gerekecektir. Kan grubu ve Rh faktörü dahil olmak üzere her iki tarafın kapsamlı bir tıbbi geçmişi istenir. Ayrıca HIV, hepatit, klamidya ve sifiliz gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar da test edilmelidir. Tamamlandığında hastaya mevcut embriyoların bir listesi verilir; birincil ve ikincil donöre karar vermesi için süre verilir.
• Eşleştirme: Alıcı ile donör arasında tam bir eşleştirme sağlamak için detaylı bir çalışma yürütülür. Donör seçildikten sonra tedavi planlaması yapılır.
• Alıcının hazırlanması: Alıcının adet döngüsünü düzenlemek ve rahmini hamileliğe elverişli hale getirmek için ilaç protokolü düzenlenir. Yumurtalıkların baskılanması ve rahim iç astarının büyütülmesi amaçlanır. Östrojen takviyesi alınırken kadının kontrol randevularına katılmalı, rahim iç duvarı kalınlığı ve hormon seviyeleri izlenmelidir. Rahim iç duvarı hazır olduğunda progesteron takviyesi de verilecektir.
• Embriyo transferi: Hazırlanan embriyolar çözünerek transfere hazır hale getirilir. Embriyo transferi basit ve acısız bir işlemdir. İnce bir kateter içerisinde bulunan embriyolar, ultrason rehberliğinde rahime iletilerek burada serbest bırakılır. Bir süre ağır fiziksel aktivitelerden kaçınması gereken alıcı kadına iki hafta sonra gebelik testi uygulanabilir. Pozitif bir sonucun elde edilmesi durumunda hamilelik takibi başlayacak ve gebeliğin 10. haftasına kadar progesteron – östrojen takviyesine devam edilecektir.

Kimler embriyo donörü olabilir?

Tüm sağlık merkezleri ve alıcılar, donör embriyo seçiminde oldukça hassas davranmaktadır. Embriyo donörü olacak bireylerin tüm sağlık taramalarından geçmeleri ve yasal süreçler hakkında bilgili olmaları gerekir. Kabul edilebilecek donörün ve embriyonun sahip olması gereken kriterler şöyledir:

• Donörlerin, tercihen kendi ailelerini tamamlamış olmaları istenir.
• Donör embriyoyu oluşturan yumurta, 35 yaşından daha küçük bir kadından elde edilmelidir.
• Donör çiftin detaylı tıbbi geçmişi, biyolojik kökeni bilinmelidir.
• Kalıtsal bir durum veya bulaşıcı enfeksiyon olasılığını ortadan kaldırmak için detaylı taramalar yapılmalıdır.
• Yasal yükümlülükler ve taraflar arasındaki anlaşmalar tüm ayrıntılarıyla kabul edilmelidir.

Embriyo donasyonu yaptıranlar için başarı oranı nedir?

Embriyo donasyonu prosedürünün başarı oranı, embriyoların dondurulduğu andaki kalitesine, yumurtayı sağlayan kadının yaşına ve transfer edilen embriyo sayısına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Donör embriyoların, transfer öncesinde genetik tanı testlerinden başarıyla geçmesi gerektiği için implantasyon şansının daha yüksek olması beklenmektedir.

Alıcının, donör embriyoları almadan önce sağlıklı olmaları da çok önemlidir. Başarıyı azaltabilecek tüm tıbbi problemler taranmalı ve tedavi edilmelidir. Tüm bu kriterler göz önünde bulundurulduğunda embriyo donasyonu işlemi sonrasında hamilelik oranının yaklaşık %40 olduğu belirtilmektedir.