Ovulasyon İndüksiyonu

Ovulasyon indüksiyon, özel olarak kullanılan ilaçlar yardımıyla anne adayında yumurtaların uyarılma, yumurta sayısını arttırmayla başarılı gebelik olasılığını yükselmeye yönelik bir tedavi şeklidir. Sağlıklı bir kadında her ay bir tane yumurta üretimi olur. Bu tedavide temel amaç en kaliteli embriyoyu elde edebilmek ve gebelik şansını en üste taşımaktır.

Bu tedavi gebelik oluşmayan anne adaylarında yumurtaların üretimini sağlamak ve yumurta salınımını hızlandırabilmek adına bazı hormonal ilaçlara başvurulan bir işlemdir. Bir kadında adet döngüsü ortalama olarak 28 günde bir defa oluşmaktadır. 21-35 gün arası adet döngüsü için normal kabul edilen süredir. Bu süre içinde döllenme gerçekleşmediği takdirde olgun yumurta diğer dokularla birlikte vücutta parçalanarak adet kanamasıyla rahimden atılmaktadır.

Kadınlarda yumurtalama dönemi 35 günde birden az olduğunda düzensiz bir adet döngüsü olduğu kabul edilir.  Kadınlarda adet döngüsü takip edilemediği durumlarda yumurtlama sorunları ortaya çıkar. Bu durumda yumurta kullanımı gerçekleşmez. Bu durum da gebelik başarısını olumsuz etkiler.

Yumurta indüksiyonu ile kadınlarda doğal yöntem, aşılama ya da farklı doğurganlık tedavileri ile gebelik başarısını arttırmaktır.

Ovulasyon indüksiyon nasıl yapılır?

Kadınlarda yumurtlama sorunları görüldüğünde altta yatan nedeni belirlemek adına bazı tetkik ve testler uygulanır. Kan testleri, yumurta ve rahim ultrason taraması gibi birçok inceleme işlemi yapılır. Bu süreçte yumurtaların ilaç tedavisine cevap verip vermediğine de bakılmaktadır.

Yumurta indüksiyonu yöntemi kullanılarak yumurtaların uyarılması ve yumurtanın olgunlaşarak yumurtalıklardan salınması sağlanır.  Bu işlemde yumurtalar belirli bir büyüklüğe geldiğinde çatlatma iğnesi uygulanmaktadır.

Çatlatma iğnesi geçtikten sonra 35-40 saat arasında cinsel ilişki önerisi söz konusudur. Cinsel ilişki dışında laboratuvar ortamında bir işlem yapılacaksa aşılama, tüp bebek ya da mikroenjeksiyon yöntemi ile yumurta toplama işlemleri yapılmaktadır. Bu yöntem adet döngüsü düzensiz olan kadınlarda tüp bebek tedavisinin başarı oranını arttıran bir uygulamadır.

Ovulasyon indüksiyonu kimler için uygundur?

Ovulasyon indüksiyonu genellikle yumurta işleminin gerçekleşmediği kadınlarda ve yumurtlama düzensizliği bulunan kişilerde uygulanmaktadır. Bu tedavi için genellikle anne adayındaki tanı önemlidir. Bir kadında erken dönemde menopoz durumu olması ya da aşırı kilo olması durumunda bu işlem yapılamayabilir.

Ovulasyon indüksiyonu şu kişiler için uygundur;

• Yumurta gelişimi olmayan ya da yumurta serbest bırakılmaması durumlarında uygulanabilmektedir.
• Polikistik over tanısı
• Hipotalamusun salgıladığı hormonlarda meydana gelen bozukluklar görülmesine bağlı yaşanan hipotalamik disfonksiyon durumlarında
• Yumurta üretiminin kadınlarda menopoz döneminden çok daha erken ortaya çıkması
• Yüksek prolaktin serumu görülmesi
• Tiroit bozuklukları
• Stresli yaşam, egzersiz, obezite ve yeme bozukluğu gibi yumurtlamayı dolaylı etkileyecek durumlarda hormon tedavisi uygulanabilir.
• Aşılama ve tüp bebek tedavisi gibi yardımcı üreme yöntemlerinde bu tedavi uygulanabilir.

Ovulasyon indüksiyonu gerekli olup olmadığı yapılan inceleme sonrasında doktor tarafından belirlenmektedir.  Çiftler bu konuda bilgilendirildikten sonra tedaviye başlanabilir.

Ovulasyon indüksiyonunda yumurtalama takibi ne zaman olur?

Ovulasyon indüksiyonunda kadınlarda yumurtlama işleminin başarılı olabilmesi için yumurtlama sürecinin doktor tarafından düzenli olarak takip edilmesi gerekir. Özellikle kısırlık sebepli olarak uygulanan ovulasyon indüksiyonu tedavilerinde adet döneminin iki ve beşinci günü bu tedaviye başlanmaktadır.

Bu tedavide takip işleminin nasıl yapılacağı ve sürecin nasıl yürütüleceği tedavi sırasında kullanılacak ilaca ve uygulanacak prosedüre göre değişmektedir. Yumurtlama takibi konusunda doktorlar çiftleri bilgilendirir.

İşlem sırasında yumurtlama takibi kusursuz olarak yapılırsa anne adayında sağlıklı yumurtlama işlemi yapılabilir ve böylece çeşitli tedavilerle çiftlerin çocuk sahibi olması sağlanabilir. Bu tedavi tüp bebek gibi alternatif yöntemlerde başarı oranını arttırmaktadır.

Ovulasyon indüksiyonunda hangi ilaçlar kullanılır?

Ovulasyon indüksiyonu sürecinde farklı ilaçlar kullanılabilir. Bu işlemde temel odak noktası anne adayında başarılı yumurtlamayı sağlayabilmek, ovulasyonu düzenlemek ve sayı açısından yumurtaların artmasını sağlayarak gebelik ihtimalini en üst seviyeye çekmektir.

Bu işlemde kullanılan ilaçlar farklı dozlarda ve kombinasyonlarda uygulanır. Ayrıca her ilacın dozunda olduğu gibi uygulama süresi de farklılık gösterecektir. Yumurtlama uyarıcı özelliği olan ilaçların tamamı hormonal içeriklidir. Bu ilaçlar tablet formunda olabileceği gibi iğne formunda da olabilir.

Ovulasyon indüksiyonunda kullanılan ilaçlar genel olarak şöyledir;

• İnsan menopozal ganadotropin

Bu ilaç folikül uyarıcı ve leutinize edici hormondan meydana gelmektedir. Bu ilacın uygulama şekli enjekte etme yöntemiyledir. Genel olarak yumurtlama yeteneği olmayan ya da aşırı düzensiz yumurtlama döngüsü olan kadınlarda yumurta gelişimini uyarmak adına uygulanmaktadır. Bu işlem hem aşılama tedavisi hem de tüp bebek prosedüründe kullanılmaya uygundur. Yumurtlama yeteneği olan kadınlarda bir döngüde yumurta sayısının arttırılmasını sağlar.

• Folikül uyarıcı ilaçlar

FSH ilaçları yumurtlama indüksiyonu döngüsü içinde çok sayıda yumurta almak ve yumurta gelişimini uyarmak adına enjekte edilme şeklinde yapılır. Bu ilaçlar tek başına uygulanabileceği gibi menopozal ganadotropin ile kombine şekilde de uygulanabilir. Tüm döngülerde yumurtaların verdiği tepkiyi görebilmek adına ultrason muayenesi ve kanda östrojen ölçümü ile süreç takip edilir.

• İnsan karyonik konadotroin:

Bu ilaçlar hCG ilaçları olarak bilinmektedir. Bu ilaçlar yumurtaların olgun hale gelmesinde etkilidir. Ayrıca yumurtaların olgun hale geldikten sonra serbest bırakılması adına yumurtalıkları tetikleme görevi olan doğal bir hormondur.

Döllenen bir yumurtanın implantasyon sürecini yönetebilmek için  kullanılabilir.  Yumurtlama işlemi hCG sonrası 36 saat geçtiğinde olur.

• Lupron ve Sentetik gonadotropin inhibitörü

Lupronun temel görevi beyinde leutinize edici hormonla folikül uyarı hormonun salgılanmasını bastırmaktır. Bu ilaçlar  FSH ilaçlarıyla birlikte tedavi döngülerinin hazır hale getirilmesi sürecinde uygulanmaktadır. Daha sonraki adet döngüsü için baskın bir folikülün salınmasını engeller ve kadınlarda folikül alımını iyileştirme görevi görür.